Âm thanh vòm là gì? Cơ chế hoạt động, ứng dụng và một số định dạng của công nghệ này

Ngày nay, đối với những người thích nghe nhạc và xem phim tại rạp cũng đã quen với cụm từ “âm thanh vòm”. Vậy loại công nghệ này là gì? Cơ chế hoạt động của nó ra sao? Và nó bao gồm các định dạng gì? Bài viết này sẽ giúp các bạn trả lời tất cả các câu hỏi trên nhé.

Khái niệm về âm thanh vòm

Công nghệ “âm thanh vòm” (tên tiếng anh là Surround Sound) là một hệ thống loa được sử dụng và tích hợp một số kỹ thuật giúp tăng độ trung thực và độ sâu của âm thanh, mục đích tái tạo không gian âm thanh. Qua đó mang đến cho người nghe những kênh âm thanh đa dạng, phong phú cũng như giúp họ có một trải nghiệm âm thanh sống động, chân thực nhất.

Âm thanh vòm lần đầu tiên được sử dụng vào năm 1940 bởi xưởng phim Disney với bộ phim hoạt hình ‘“Fantasia”. Hãng phim đã ứng dụng công nghệ này nhằm tái tạo âm thanh chân thực của những chú ong, khiến người xem có cảm giác như thể nó đang bay ở trong tất cả các vị trí tại rạp.

Nguyên lí hoạt động của “âm thanh vòm”

Hiện nay, âm thanh vòm có thể được tạo ra nhờ một số cách sau đây:

Sử dụng kĩ thuật ghi âm thanh vòm:

Âm thanh sẽ được ghi âm rõ nét bởi các thiết bị chuyên nghiệp theo hướng từ trái sang phải hoặc theo hướng ngược lại. Phương pháp này giúp người nghe có thể cảm nhận rõ nguồn, vị trí và hướng di chuyển của âm thanh.

Xử lí bằng phương pháp bản địa hóa âm thanh

Phương pháp này sử dụng tai nghe để tái tạo lại âm thanh 2 chiều (2D), tạo ra cảm giác như thể người nghe đang ở trong rạp phim hay nhà hát. Âm thanh sau khi được tách riêng thành âm bên phải và bên trái, sẽ tạo thành 2 lớp âm thành truyền tải tới tai người dùng thông qua tai nghe.

Dựa trên nguyên lí Huygens – Fresnel

Bằng cách sử dụng nguyên lí Huygens-Fresnel, các sóng âm thanh phát ra sẽ được tái tạo theo định dạng “ảnh ba chiều âm thanh” nhờ việc tổng hợp trường sóng. Qua đó bạn có thể cảm nhận hiệu ứng âm thanh vòm rõ sự chân thực, chính xác nhất.

Sử dụng 3 micro

Âm thanh được tạo nên thông qua việc ghi âm bằng 3 Micro chuyên dụng: micro phía trước, micro phía sau và micro bên hông. Nhờ đó tạo nên tính đa chiều và rõ nét của âm thanh đầu ra.

Ứng dụng của âm thanh vòm

Trong xu hướng phát triển hiện nay, cộng nghệ âm thanh vòm đã được ứng dụng và sử dụng ở nhiều lĩnh vực nhằm phục vụ nhiều mục đích khác nhau, giúp nâng cao trải nghiệm âm thanh vòm chân thực và sống động nhất.

Điện ảnh: Công nghệ này thường được ứng dụng tốt nhất tại các rạp phim bởi không gian rộng lớn, từ đó thuận tiện cho việc lắp đặt và thiết kế các hệ thống âm thanh vòm ở nhiều vị trí khác nhau.

Âm nhạc: dàn âm thanh vòm được sử dụng tại các buổi biểu diễn hòa nhạc hợp xướng, hay những MV âm nhạc hoành tráng.

Sản phẩm công nghệ: một số các thiết bị công nghệ như tivi, loa, tai nghe,… đã được tích hợp tính năng âm thanh vòm theo nhiều các định dạng khác nhau, phù hợp với tùng thiết bị, sản phẩm.

Giáo dục: m thanh vòm được nhiều các cơ sở giáo dục, trường học sử dụng để phục vụ cho một số các môn năng khiếu như đàn, hát, múa

Các định dạng âm thanh vòm phổ biến

Hiện nay, âm thanh vòm có các định dạng phổ biến bao gồm Dolby Surround, DTS và THX.

Dolby Surround:

Dolby Surround là định dạng âm thanh vòm được thiết kế và phát triển bởi Dolby Laboratories. Sử dụng công nghệ mã hóa và giải mã, Dolby Surround tạo ra trải nghiệm âm thanh vòm từ nguồn âm thanh stereo. Nhờ sử dụng kỹ thuật phân bổ âm thanh, giúp tái hiện âm thanh từ nhiều hướng khác nhau. m thanh stereo được chia thành nhiều phần khác nhau và được phân bổ đến các loa vòm xung quanh, tạo nên hiệu ứng âm thanh vòm và mang đến cảm giác âm thanh chân thực, sống động cho người nghe.

DTS (Digital theatre system):

Sử dụng phương pháp mã hóa âm thanh lossy và lossless để tạo ra âm thanh với chất lượng cao. Điều này đảm bảo âm thanh được tái tạo chân thực, rõ nét và chi tiết. DTS hỗ trợ nhiều định dạng âm thanh vòm như DTS 5.1, DTS-ES, DTS-HD Master Audio và DTS:X. Điều này cho phép tạo ra các hệ thống âm thanh vòm từ đơn giản đến phức tạp với nhiều kênh loa khác nhau.

THX:

THX tạo ra một không gian âm thanh môi trường, cho phép âm thanh lan tỏa một cách tự nhiên và tạo ra cảm giác rõ ràng của không gian xung quanh. Điều này cho phép tăng độ sống động và thực tế của trải nghiệm nghe. THX sử dụng công nghệ và tiêu chuẩn tiên tiến để cung cấp trải nghiệm âm thanh vượt trội, bao gồm cả công nghệ xử lý tín hiệu âm thanh tiên tiến để giảm nhiễu và cải thiện độ chính xác.